تشخیص و درمان تنبلی چشم

از جمله بیماری های رایج در کودکان که نباید آن را نادیده گرفت تنبلی چشم است. زمانی که این بیماری تشخیص داده میشود باید درمان های اولیه صورت بگیرد. تنبلی چشم یکی از بیماری های چشمی است که منجر به اختلال در سیستم بینایی میشود. عموما تنها یک چشم تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرد و سبب کاهش بینایی میشود. لازم به ذکر است در برخی موارد هر دو چشم به این بیماری مبتلا میشوند و برای هر دو چشم مشکلاتی به وجود می آید.

نکته ی مهم در مورد بیماری تنبلی چشم این است که در صورتی که قبل از 6 سالگی این بیماری تشخیص داده شود به طور کامل درمان میشود. لازم به ذکر است که این بیماری علائم و عوارض ظاهری خاصی ندارد؛ اما به دلیل اینکه سبب میشود مغز و چشم ارتباط درستی برقرار نکنند موجب بروز ضعف در چشم میشود.

علل ایجاد کننده تنبلی چشم

به علت تفاوتی که در کیفیت و اندازه ی تصویر ارسالی به مغز از طریق چشم سالم و بیمار وجود دارد، پس از مدتی ارتباطی که باید بین چشم و مغز وجود داشته باشد به علت بیماری چشم کمرنگ میشود و این موضوع سبب بروز تنبلی چشم میشود. این مشکل میتواند به علت استرابیسم یا همان انحراف چشم به وجود می آید. دیگر عوامل ایجاد کننده ی تنبلی چشم انکساری میباشد. عیوب انکساری بسیار نادر تر از عوامل دیگر است. این عیب زمانی اتفاق میافتد که تفاوت زیادی در بین بینایی هر دو چشم وجود داشته باشد. عامل دیگر محرومیتی است. محرومیتی نیز زمانی ایجاد میشود که در چشم فرد لکه های تاری به وجود می آید، که سبب بروز آب مروارید و تنبلی چشم میشود.

علائم تنبلی چشم

در ابتدای بروز این بیماری علائم و عوارض خاصی وجود ندارد و به اصطلاح بیماری خاموش است، اما به مرور زمان مواردی همچون انحراف شدید چشم ها به سمت اطراف صورت، از بین رفتن هماهنگی چشم ها و قدرت تشخیص عمق درست به وجود می آید. لازم به ذکر است که این موارد در یک چشم به وجود می آیند اما قدرت بینایی هر دو چشم را تحت تاثیر قرار میدهند و دید را کم میکنند. به طور معمول تنبلی پشم بیشتر در سنین 4 تا 7 سالگی خود را نشان میدهد و ممکن است گاهی تا سنین بالاتر نیز نشانه ای ندارد. نکته ی بسیار مهم در مورد این بیماری تاثیر استفاده از موبایل و کامپیوتر بر روی آن است که سبب تشدید تنبلی چشم میشود. از این رو والدین موظف هستند با کسب آگاهی از این بیماری برای درمان آن اقدام نموده و از پیشرفت و عوارض آن جلوگیری نمایند.

مواردی که باید برای تشخیص این بیماری به آنها توجه کرد رفتارهای جدیدی است که در کودک بروز میدهد. همانند:

• چرخش سر هنگام دیدن تلویزیون
• تنگ کردن چشم‌ها برای دید بهتر
• مالیدن چشم‌ها یا خارش بی‌وقفه آن
• عدم توانایی در مهارت‌های حرکتی ظریف
• تاخیر و مشکل در خواندن
• قدرت تجزیه و تحلیل و ضعف در درس ریاضیات به‌دلیل عدم تمرکز
• عدم دقت
• مشکل داشتن با انجام بازی‌های ورزشی

تشخیص بیماری تنبلی چشم

از آنجایی که کودکان قادر به صحبت و تشخیص این بیماری نیستند به والدین توصیه میشود به دلیل عدم وجود علائم ظاهری کودک را برای معاینه و غربالگری به پزشک مراجعه کنند. این بیماری میتواند بدون هیچ علائمی بینایی را با اختلال مواجه کند. برای تشخیص این بیماری بهترین زمان تشخیص و درمان قبل از دبستان است. از این رو کودک را حداقل 3 بار و معاینه و غربالگری نمود. توصیه میشود در 6 ماهگی، 2 سالگی و 5 سالگی نزد پزشک رفته تا در صورت وجود بیماری درمان آغاز شود. با توجه به سن کودک معاینه های گوناگونی انجام میشود.

درمان بیماری تنبلی چشم

مهمترین عاملی که در درمان بیماری تنبلی چشم تاثیر دارد تشخیص به موقع این بیماری است. این بیماری در دسته ی بیماری های ارثی قرار میگیرد. در صورتی که در کودکی و زمانی که سیستم بینایی به طور کامل شکل نگرفته است این بیماری تشخیص داده شود، به راحتی و بدون مشکل درمان خواهد شد. در این دوره عملی که بر روی چشم انجام میشود تاثیر گذار است. هر چقدر تشخیص و درمان بیماری دیرتر انجام شود درمان آن نیز سخت تر است و تاثیر کمتری دارد. علاوه بر این عوارض جانبی درمان همچون آب مروارید و افتادگی پلک نیز در صورتی تشخیص به موقع کمتر و یا اصلا رخ نمیدهد.

برای درمان تنبلی چشم ابتدا باید عامل ایجاد کننده را مشخص نموده و سپس درمان مناسب را انتخاب کرد. در صورتی که بیماری به دلیل عیوب انکساری باشد اولین روش درمانی تجویز عینک خواهد بود. با کمک عینک میتوان این بیماری را درمان کرد از این رو باید کودک را به استفاده از عینک ترغیب کرد. عینک سبب میشود از چشم تنبل بیشتر کار کشیده شود. این روش از روش های رایج درمانی است.

روش درمانی دیگر محافظت از چشم است. در این روش محافظی بر روی چشم قوی قرار میدهند و از کودک میخواهند به مدت چند ساعت با چشم ضعیف تر به تماشا کردن بپردازد. این روش درمان سبب میشود تا مغز قسمتی از چشم را که ضعیف عمل میکند تقویت میکند. استفاده از قطره های چشم روش دیگر درمان است که سبب ار شدن موقتی چشم قوی شده و سبب میشود تا مغز به چشم ضعیف برای بهبود عملکرد کمک کند. روش دیگر نیز استفاده از فلیتر های نیمه شفاف است که عملکردی همانند محافظ چشم عمل میکند و روی چشم ضعیف قرار میگیرد و موجب میشود چشم ضعیف بیشتر کار کند.

آیا تنبلی چشم در کودکان درمان قطعی دارد؟

علی رغم اینکه نمیتوان برای در مان بیماری تنبلی چشم روش قطعی ارائه داد، اما در صورتی که بیماری به موقع تشخیص داده شود میتوان از روش هایی که وجود دارند و میتوانند موثر واقع شوند استفاده نمود. این روش ها شامل موارد زیر هستند:

• چشم بند
• قطره
• عینک

لازم به ذکر است چشم بند اگر دیر استفاده شود نمیتواند اثر گذار باشد. استفاده از عینک نیز به معنای درمان فرد مبتلا نمی باشد و درصورتی که از عینک استفاده نشود همچنان اختلال بینایی وجود دارد.